Integracja sensoryczna (SI) jest metodą pracy z dziećmi, zarówno terapeutyczną, jak i profilaktyczną. Jej autorką była Jean Ayres, terapeuta zajęciowy. Teoria integracji sensorycznej odwołuje się do wczesnych etapów rozwoju neurofizjologicznego dziecka, gdy zaczynają się kształtować układy zmysłów. Prawidłowy rozwój zmysłów, zarówno organów zmysłów, jak i percepcji sensorycznej, stanowi niezbędny warunek dobrego samopoczucia dziecka, zachowania i uczenia się bez zaburzeń i dysfunkcji.
Cele terapii Integracji Sensorycznej
Terapia integracji sensorycznej ma wzmóc rozwojowe funkcje dziecka, poprawić uczenie się, ułatwić funkcjonowanie przez całe życie. Rolą terapii integracji sensorycznej jest poprawa funkcjonowania podstawowych układów zmysłowych. Integracja nie uczy specyficznych zdolności, a jedynie sprawia, by uczenie się było coraz łatwiejsze. Integracja w układzie nerwowym polega na tym, że neuron położony na danym piętrze układu zbiera i scala informacje z szeregu neuronów leżących na niższym piętrze. Jednocześnie pewne cechy bodźców są uwypuklane, a inne pomijane.
Odpowiednia stymulacja dziecka, szczególnie w wieku przedszkolnym zapobiega w przyszłości powstawaniu wielu zaburzeń w zakresie rozwoju emocjonalnego i poznawczego, w tym procesów uczenia się. Ćwiczenia integracji sensorycznej angażują całe ciało, zmysł równowagi i dotyku, ale również wzrok i słuch oraz prowadzą do właściwej organizacji pracy układu nerwowego na poziomie analizy i synchronizacji bodźców zmysłowych.
Efektem pracy z zakresu integracji sensorycznej jest:
- stopniowa poprawa poczucia równowagi i koordynacji
- poprawia się motoryka duża i mała
- dziecko chętniej podejmuje się nowych zadań
- dziecko lepiej koncentruje się
- bodźce dopływające z zewnątrz mniej zakłócają działania dziecka
- stopniowo maleje nadpobudliwość
- wzrasta wiara dziecka we własne siły i samoocena
Znaczenie procesów Integracji Sensorycznej w rozwoju dziecka
Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej mogą skutkować dysleksją u dziecka. Zajęcia z zakresu integracji sensorycznej powinny poprzedzać terapię pedagogiczną; wtedy efekty prowadzonej terapii są lepsze i szybsze.
Warto obserwować swoje dziecko, kiedy jest małe – można zauważyć niepokojące objawy wcześniej, przed pójściem do szkoły. Za wczesnym rozpoczęciem terapii przemawia także argument neurologów, że im młodsze dziecko, tym bardziej plastyczny układ nerwowy – czyli im wcześniej rozpoczniemy terapię, tym będzie ona skuteczniejsza. Starsze dziecko dłużej jest ze swoim problemem, zaczyna być świadome swoich deficytów, niepowodzeń, które niszczą dobrą samoocenę i poczucie pewności siebie.
Integracja między zmysłami, właściwy odbiór bodźców i wytworzenie adekwatnej reakcji na nie jest podstawą uczenia się i aktywności poznawczej. Gdy nauka przychodzi łatwo, ruch jest przyjemnością, a ciało i umysł współgrają ze sobą, w dziecku rodzi się poczucie zadowolenia i satysfakcji z własnych działań, a poczucie własnej wartości i wiary we własne siły wzrasta i wzrasta…
Objawy świadczące o zaburzeniach procesów Integracji Sensorycznej
W naszej Poradni realizowane są specjalistyczne zajęcia z elementami integracji sensorycznej dla młodszych dzieci (wiek przedszkolny i młodszy szkolny) zarówno w grupowe, jak i indywidualne, w zależności od potrzeb dziecka.
RODZICU!
Jeśli niepokoi cię funkcjonowanie dziecka, odpowiedz sobie na poniższe pytania:
Czy twoje dziecko?
DOTYK
- Unika zabaw z plasteliną, masą solną, farbami?
- Nie lubi być dotykane, zwłaszcza gdy ktoś podchodzi z tyłu i np. dotyka jego ramienia?
- Jest przesadnie nadwrażliwe?
- Unika zabaw wymagających współpracy obu rąk (np. manipulacja zabawką, rozpoznawanie przedmiotu za pomocą dotyku)?
RUCH I RÓWNOWAGA
- Ma trudności z wchodzeniem na i schodzeniem ze schodów?
- Często podpiera głowę ręką przy pisaniu i czytaniu?
- Sprawia wrażenie przestraszonego podczas huśtania, podrzucania?
- Boi się, unika zabaw takich, jak bujanie się, obracanie na karuzeli, podskakiwanie?
KOORDYNACJA
- Wydaje się niezdarne, często upada, potyka się?
- Bardzo długo posługiwało się naprzemiennie prawą i lewą ręką lub nie ma preferencji ręki?
- Czy długo uczyło się wiązania sznurowadeł?
NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE
- Nieprawidłowo siedzi lub stoi?
- Szybko się męczy?
SŁUCH
- Boi się, okazuje niepokój słysząc głośne dźwięki?
- Ma trudności ze zrozumieniem poleceń słownych?
WZROK
- Wydaje się być wrażliwe na światło, lubi mrok lub przytłumione światło w pokoju?
- Ma trudności z podążaniem wzrokiem (śledzeniem) za przedmiotem lub gubi miejsce podczas czytania lub pisania?
- Staje się podekscytowane w miejscach jasno i kolorowo oświetlonych lub podczas oglądania TV, video?
WĘCH
- Jest bardzo wrażliwe na niektóre zapachy?
- Ma trudności z rozróżnianiem zapachów?
ZACHOWANIE, KONCENTRACJA UWAGI
- Jest nadruchliwe, nadpobudliwe?
- Ma trudności z organizowaniem sobie zabawy?
Jeżeli coś Cię niepokoi u Twojego dziecka, sprawdź to uczestnicząc w badaniu integracji sensorycznej w Poradni we Włocławku. Badanie prowadzone w formie zabawy z dzieckiem, zakończone zaleceniami postdiagnostycznymi trwa około godziny. Dziecko jest cały czas z rodzicem, który obserwuje przebieg diagnozy.
Badanie integracji sensorycznej i ewentualna terapia najskuteczniejsza jest dla dzieci w wieku przedszkolnym.